ໃນຕອນເຊົ້າວັນທີ 8 ພະຈິກນີ້ ທີ່ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 6 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດ ຊຸດທີ IX ທີ່ດຳເນີນພາຍໃຕ້ການເປັນປະທານຂອງ ທ່ານ ໄຊສົມພອນ ພົມວິຫານ ໄດ້ມີວາລະການຂຶ້ນຊີ້ແຈງ ຄັ້ງທີ 2 ຂອງກະຊວງພະລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່ (ພບ) ຊຶ່ງໂອກາດນີ້ ທ່ານ ໂພໄຊ ໄຊຍະສອນ ລັດຖະມົນຕີກະຊວງດັ່ງກ່່າວ ໄດ້ຊີ້ແຈງເພີ່ມຕື່ມຫຼາຍຄໍາຖາມ ແລະ ໃນນີ້ ກໍໄດ້ໃຫ້ຄວາມກະຈ່າງແຈ້ງ ກ່ຽວກັບການຄຸ້ມຄອງການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດຫາຍາກ.
ທ່ານ ໂພໄຊ ໄຊຍະສອນ ກ່າວວ່າ: ກະຊວງ ພບ ມີແຜນການຄຸ້ມຄອງການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດຫາຍາກ ການດັດສົມໂຄງການສຳປະທານຕ່າງໆ ເພື່ອປົກປັກຮັກສາ, ຄຸ້ມຄອງ ແລະ ນຳໃຊ້ ແຮ່ທາດຫາຍາກ ໃຫ້ມີປະສິດຕິພາບ, ປະສິດທິຜົນ, ຍືນຍົງ, ປະຢັດ ແລະ ເອົາຜົນປະໂຫຍດສູງສຸດມາໃຫ້ປະເທດຊາດ ແລະ ປະຊາຊົນ ຊຶ່ງໃນປີ 2020 ສະພາແຫ່ງຊາດ ໄດ້ຮັບຮອງໃຫ້ 7 ໂຄງການ (ແບບປົກກະຕິ) ແລະ ໃນປັດຈຸບັນການອະນຸຍາດກ່ຽວກັບແຮ່ຫາຍາກ ແມ່ນມີ 2 ຮູບແບບ: ຮູບແບບທີ 1 ຄືໂຄງການທີ່ປະຕິບັດໄປຕາມຂັ້ນຕອນທີ່ກຳນົດແບບບໍ່ເລັ່ງລັດ ທັງໝົດ 15 ບໍລິສັດຊຶ່ງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແມ່ນຍັງຢູ່ໃນຂັ້ນສຳຫຼວດ ແລະ ຮູບແບບທີ 2 ຄືໂຄງການທົດລອງຂຸດຄົ້ນທັງໝົດ 13 ບໍລິສັດ (ໃນນີ້ມີ 3 ບໍລິສັດ ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດຈຳໜ່າຍ ຈຳນວນ 19.500 ໂຕນ, ສາມາດສົ່ງອອກໄປຈຳໜ່າຍຢູປະເທດ ສປ ຈີນ ໄດ້ຈຳນວນ 5.409 ໂຕນ ແລະ ບໍລິສັດໄດ້ວາງເງິນຄໍ້າປະກັນໃນການສົ່ງອອກແຮ່ທາດ ຈຳນວນ 9.986.523 ໂດລາ). ນອກຈາກນີ້, ຍັງມີໂຄງການຈຳນວນໜຶ່ງຍັງຄ້າງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນການພິຈາລະນາຂອງລັດຖະບານ.
ນອກນີ້, ກົດໝາຍແຮ່ທາດສະບັບປັດຈຸບັນ ຍັງກຳນົດແຮ່ຫາຍາກເປັນແຮ່ເກືອດຫ້າມ, ໃນຂະບວນການປັບປຸງກົດໝາຍ ກຳລັງພິຈາລະນາເນື້ອໃນການຄຸ້ມຄອງແຮ່ຫາຍາກ. ນິຕິກຳທີ່ໃຊ້ໃນການຄຸ້ມຄອງປັດຈຸບັນມີສັນຍາ (ທັງແບບປົກກະຕິ ແລະ ແບບທົດລອງ), ຂໍ້ຕົກລົງຂອງທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ສະບັບ ເລກທີ 43/ນຍ, ລົງວັນທີ 24 ມິຖຸນາ 2022 ແລະ ຄຳແນະນຳກ່ຽວກັບການພັດທະນາແຮ່ຫາຍາກ (Rare Earth Element) ຢູ່ ສປປ ລາວ ສະບັບເລກທີ 1373/ພບ, ລົງວັນທີ 4 ກໍລະກົດ 2022. ປັດຈຸບັນ, ກຳລັງສ້າງດຳລັດວ່າດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງແຮ່ທາດຫາຍາກ ຄາດວ່າຈະສຳເລັດໃນຕົ້ນປີ 2024.
ຂໍ້ມູນອັນສຳຄັນໃນການກຳນົດ ການຄຸ້ມຄອງແຮ່ຫາຍາກຂອງ ສປປ ລາວ ຄື: ການຮູ້ໄດ້ປະລິມານຊັບພະຍາກອນ. ໃນປັດຈຸບັນ ມີພຽງ 4 ບໍລິສັດ (ໂຄງການປົກກະຕິ) ທີ່ໄດ້ລາຍງານຜົນການສຳຫຼວດປະເມີນປະລິມານຊັບພະຍາກອນເບື້ອງຕົ້ນ ມີປະມານ 510.624 ໂຕນ (ໂລຫະທາດແຮ່ຫາຍາກ) ປະກອບມີທັງໝົດ 15 ທາດທີ່ມີຄວາມເຂັ້ມຂຸ້ນແຕກຕ່າງກັນ ຊຶ່ງແຕ່ລະທາດກໍມີລາຄາແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍ. ຕາມແຜນສຳຫຼວດທີ່ຖືກຮັບຮອງທັງໝົດ 15 ບໍລິສັດ (ໂຄງການປົກກະຕິ) ຈະສຳເລັດບໍ່ເກີນປີ 2025.
ໃນໂຄງການທົດລອງ ຈຳນວນ 13 ບໍລິສັດ ມີ 9 ບໍລິສັດ ທີ່ສົ່ງບົດສຶກສາຄວາມເປັນໄປໄດ້ທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ເຕັກນິກ (ແບບສັງເຂບ) ແລະ ໄດ້ອະນຸຍາດຈຳໜ່າຍແຮ່ທາດຫາຍາກ 3 ບໍລິສັດ.
ອີງໃສ່ຂໍ້ມູນເບື້ອງຕົ້ນທີ່ໄດ້ຮັບຕ້ອງມີປະລິມານແຮ່ຫຼາຍກວ່າ 100.000 ໂຕນ ຂຶ້ນໄປແມ່ນສາມາດສ້າງຕັ້ງໂຮງງານແຍກທາດດ່ຽວໄດ້. ດັ່ງນັ້ນ, ອີງໃສ່ຈຳນວນບໍລິສັດ ທີ່ອະນຸຍາດ ແລະ ຄາດຄະເນຂໍ້ມູນທີ່ຈະໄດ້ຮັບຈາກການສຳຫຼວດ ເຫັນວ່າບໍ່ຄວນພິຈາລະນາອະນຸຍາດຕື່ມ ເພື່ອປະສິດທິພາບໃນການຄຸ້ມຄອງຂອງຂະແໜງການ ແລະ ຄວນສຸມໃສ່ການສຶກສາລະອຽດຢ່າງຮອບດ້ານ ເພື່ອໃຫ້ມີຄວາມອາດສາມາດໃນການຄຸ້ມຄອງຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ໂດຍຂໍ້ມູນທີ່ຍັງຕ້ອງໄດ້ລົງເລິກ ແລະ ມີຄວາມເຂົ້າໃຈຢ່າງລະອຽດ ຄື: ກົນໄກຕະຫຼາດ, ລາຄາ ແລະ ການນຳໃຊ້ແຮ່ທາດຫາຍາກ.
ທ່ານລັດຖະມົນຕີ ກະຊວງ ພບ ຍັງໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ບັນຫາອັນສຳຄັນໃນການຄຸ້ມຄອງໂຄງການໃນປັດຈຸບັນ, ຄືການປະຕິບັດສັນຍາໃນການສະໜອງເງິນກູ້, ການສຶກສາຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ, ການໃຫ້ຂໍ້ມູນ ແລະ ຄວາມຮູ້ແກ່ພະນັກງານຜູ້ໄປປະຈຳໂຄງການ, ການສ້າງແຜນວຽກກິດຈະກຳຕ່າງໆມີຄວາມຊັກຊ້າ. ນອກນີ້, ຍັງມີດ້ານການໄລ່ລຽງລາຄາແຮ່ທາດ ເພື່ອເປັນພື້ນຖານໃນການເກັບຄ່າຊັບພະຍາກອນ-ພັນທະທີ່ຕິດພັນ ແລະ ແຜນການປິດບໍ່ແຮ່ທາດຫາຍາກ.
(ຂ່າວ-ພາບ: ສຸກສະຫວັນ)
ທ່ານ ໂພໄຊ ໄຊຍະສອນ ກ່າວວ່າ: ກະຊວງ ພບ ມີແຜນການຄຸ້ມຄອງການຂຸດຄົ້ນແຮ່ທາດຫາຍາກ ການດັດສົມໂຄງການສຳປະທານຕ່າງໆ ເພື່ອປົກປັກຮັກສາ, ຄຸ້ມຄອງ ແລະ ນຳໃຊ້ ແຮ່ທາດຫາຍາກ ໃຫ້ມີປະສິດຕິພາບ, ປະສິດທິຜົນ, ຍືນຍົງ, ປະຢັດ ແລະ ເອົາຜົນປະໂຫຍດສູງສຸດມາໃຫ້ປະເທດຊາດ ແລະ ປະຊາຊົນ ຊຶ່ງໃນປີ 2020 ສະພາແຫ່ງຊາດ ໄດ້ຮັບຮອງໃຫ້ 7 ໂຄງການ (ແບບປົກກະຕິ) ແລະ ໃນປັດຈຸບັນການອະນຸຍາດກ່ຽວກັບແຮ່ຫາຍາກ ແມ່ນມີ 2 ຮູບແບບ: ຮູບແບບທີ 1 ຄືໂຄງການທີ່ປະຕິບັດໄປຕາມຂັ້ນຕອນທີ່ກຳນົດແບບບໍ່ເລັ່ງລັດ ທັງໝົດ 15 ບໍລິສັດຊຶ່ງການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແມ່ນຍັງຢູ່ໃນຂັ້ນສຳຫຼວດ ແລະ ຮູບແບບທີ 2 ຄືໂຄງການທົດລອງຂຸດຄົ້ນທັງໝົດ 13 ບໍລິສັດ (ໃນນີ້ມີ 3 ບໍລິສັດ ໄດ້ຮັບອະນຸຍາດຈຳໜ່າຍ ຈຳນວນ 19.500 ໂຕນ, ສາມາດສົ່ງອອກໄປຈຳໜ່າຍຢູປະເທດ ສປ ຈີນ ໄດ້ຈຳນວນ 5.409 ໂຕນ ແລະ ບໍລິສັດໄດ້ວາງເງິນຄໍ້າປະກັນໃນການສົ່ງອອກແຮ່ທາດ ຈຳນວນ 9.986.523 ໂດລາ). ນອກຈາກນີ້, ຍັງມີໂຄງການຈຳນວນໜຶ່ງຍັງຄ້າງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນການພິຈາລະນາຂອງລັດຖະບານ.
ນອກນີ້, ກົດໝາຍແຮ່ທາດສະບັບປັດຈຸບັນ ຍັງກຳນົດແຮ່ຫາຍາກເປັນແຮ່ເກືອດຫ້າມ, ໃນຂະບວນການປັບປຸງກົດໝາຍ ກຳລັງພິຈາລະນາເນື້ອໃນການຄຸ້ມຄອງແຮ່ຫາຍາກ. ນິຕິກຳທີ່ໃຊ້ໃນການຄຸ້ມຄອງປັດຈຸບັນມີສັນຍາ (ທັງແບບປົກກະຕິ ແລະ ແບບທົດລອງ), ຂໍ້ຕົກລົງຂອງທ່ານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ສະບັບ ເລກທີ 43/ນຍ, ລົງວັນທີ 24 ມິຖຸນາ 2022 ແລະ ຄຳແນະນຳກ່ຽວກັບການພັດທະນາແຮ່ຫາຍາກ (Rare Earth Element) ຢູ່ ສປປ ລາວ ສະບັບເລກທີ 1373/ພບ, ລົງວັນທີ 4 ກໍລະກົດ 2022. ປັດຈຸບັນ, ກຳລັງສ້າງດຳລັດວ່າດ້ວຍການຄຸ້ມຄອງແຮ່ທາດຫາຍາກ ຄາດວ່າຈະສຳເລັດໃນຕົ້ນປີ 2024.
ຂໍ້ມູນອັນສຳຄັນໃນການກຳນົດ ການຄຸ້ມຄອງແຮ່ຫາຍາກຂອງ ສປປ ລາວ ຄື: ການຮູ້ໄດ້ປະລິມານຊັບພະຍາກອນ. ໃນປັດຈຸບັນ ມີພຽງ 4 ບໍລິສັດ (ໂຄງການປົກກະຕິ) ທີ່ໄດ້ລາຍງານຜົນການສຳຫຼວດປະເມີນປະລິມານຊັບພະຍາກອນເບື້ອງຕົ້ນ ມີປະມານ 510.624 ໂຕນ (ໂລຫະທາດແຮ່ຫາຍາກ) ປະກອບມີທັງໝົດ 15 ທາດທີ່ມີຄວາມເຂັ້ມຂຸ້ນແຕກຕ່າງກັນ ຊຶ່ງແຕ່ລະທາດກໍມີລາຄາແຕກຕ່າງກັນຫຼາຍ. ຕາມແຜນສຳຫຼວດທີ່ຖືກຮັບຮອງທັງໝົດ 15 ບໍລິສັດ (ໂຄງການປົກກະຕິ) ຈະສຳເລັດບໍ່ເກີນປີ 2025.
ໃນໂຄງການທົດລອງ ຈຳນວນ 13 ບໍລິສັດ ມີ 9 ບໍລິສັດ ທີ່ສົ່ງບົດສຶກສາຄວາມເປັນໄປໄດ້ທາງດ້ານເສດຖະກິດ-ເຕັກນິກ (ແບບສັງເຂບ) ແລະ ໄດ້ອະນຸຍາດຈຳໜ່າຍແຮ່ທາດຫາຍາກ 3 ບໍລິສັດ.
ອີງໃສ່ຂໍ້ມູນເບື້ອງຕົ້ນທີ່ໄດ້ຮັບຕ້ອງມີປະລິມານແຮ່ຫຼາຍກວ່າ 100.000 ໂຕນ ຂຶ້ນໄປແມ່ນສາມາດສ້າງຕັ້ງໂຮງງານແຍກທາດດ່ຽວໄດ້. ດັ່ງນັ້ນ, ອີງໃສ່ຈຳນວນບໍລິສັດ ທີ່ອະນຸຍາດ ແລະ ຄາດຄະເນຂໍ້ມູນທີ່ຈະໄດ້ຮັບຈາກການສຳຫຼວດ ເຫັນວ່າບໍ່ຄວນພິຈາລະນາອະນຸຍາດຕື່ມ ເພື່ອປະສິດທິພາບໃນການຄຸ້ມຄອງຂອງຂະແໜງການ ແລະ ຄວນສຸມໃສ່ການສຶກສາລະອຽດຢ່າງຮອບດ້ານ ເພື່ອໃຫ້ມີຄວາມອາດສາມາດໃນການຄຸ້ມຄອງຢ່າງມີປະສິດທິພາບ ໂດຍຂໍ້ມູນທີ່ຍັງຕ້ອງໄດ້ລົງເລິກ ແລະ ມີຄວາມເຂົ້າໃຈຢ່າງລະອຽດ ຄື: ກົນໄກຕະຫຼາດ, ລາຄາ ແລະ ການນຳໃຊ້ແຮ່ທາດຫາຍາກ.
ທ່ານລັດຖະມົນຕີ ກະຊວງ ພບ ຍັງໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ບັນຫາອັນສຳຄັນໃນການຄຸ້ມຄອງໂຄງການໃນປັດຈຸບັນ, ຄືການປະຕິບັດສັນຍາໃນການສະໜອງເງິນກູ້, ການສຶກສາຜົນກະທົບຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ, ການໃຫ້ຂໍ້ມູນ ແລະ ຄວາມຮູ້ແກ່ພະນັກງານຜູ້ໄປປະຈຳໂຄງການ, ການສ້າງແຜນວຽກກິດຈະກຳຕ່າງໆມີຄວາມຊັກຊ້າ. ນອກນີ້, ຍັງມີດ້ານການໄລ່ລຽງລາຄາແຮ່ທາດ ເພື່ອເປັນພື້ນຖານໃນການເກັບຄ່າຊັບພະຍາກອນ-ພັນທະທີ່ຕິດພັນ ແລະ ແຜນການປິດບໍ່ແຮ່ທາດຫາຍາກ.
(ຂ່າວ-ພາບ: ສຸກສະຫວັນ)
