ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນ ເທື່ອທີ 8 ຂອງສະພາແຫ່ງຊາດຊຸດທີ IX, ໃນ​ວັນ​ທີ 20 ພະ​ຈິກ​ນີ້, ທ່ານ ທັນຕາ ກອງຜາລີ ສສຊ ເຂດເລືອກຕັ້ງທີ 18 ແຂວງໄຊສົມບູນ ຮອງປະທານ ກໍາມາທິການ ແຜນການ, ການເງິນ ແລະ ການກວດສອບ ສະ​ພາ​ແຫ່ງ​ຊາດ ໄດ້ມີຄໍາເຫັນຕໍ່ບົດລາຍງານການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ແລະ ແຜນງົບປະມານແຫ່ງລັດ.

ທ່ານ ທັນຕາ ກອງຜາລີ ໄດ້ກ່າວວ່າ: ສໍາລັບບັນຫາງົບປະມານແຫ່ງລັດ ປີ 2025. ສະເໜີໃຫ້ລັດຖະບານຈັດສົ່ງແຜນຈັດສັນງົບປະມານປະຈໍາປີ 2025 ທີ່ມີການຈັດສັນງົບປະມານໃຫ້ແກ່ 42 ພາກສ່ວນ ກະຊວງ ແລະ ອົງການ ແລະ 18 ແຂວງ, ໃຫ້ຄົບຖ້ວນທຸກພາກຂອງລາຍຈ່າຍງົບປະມານ ແຕ່ພາກປົກກະຕິ (ພາກ 60,61,62,63…) ແລະ ພາກລົງທຶນ (ພາກ 67) ມາແຈກຢາຍໃຫ້ສະມາຊິກສະພາແຫ່ງຊາດ ໃນນາມຕົວແທນປະຊາຊົນ ໄດ້ມາພິຈາລະນາເບິ່ງ ຄວາມສົມເຫດ ສົມຜົນ ໃນການຈັດແບ່ງ ຮັບປະກັນຄວາມເປັນທໍາ ແລະ ຄວາມສະເໜີພາບຕໍ່ໜ້າກົດໝາຍ, ບໍ່ໃຫ້ມີຄວາມເຫຼື່ອມລໍ້າ, ເຫັນໄດ້ຄວາມຈໍາເປັນ ບ່ອນໃດ ຄວນໄດ້ຮັບການພັດທະນາ, ບັນຫາຕົ້ນຕໍ ແມ່ນໃຫ້ເອົາໃຈໃສ່ ດ້ານລາຍຮັບ ເພາະຜ່ານມາຍັງມີບາງບັນຫາທີ່ຕ້ອງໄດ້ແກ້ໄຂເປັນຕົ້ນ: ການຂຶ້ນແຜນລາຍຮັບອາດບໍ່ສົມເຫດສົມຜົນ ແລະ ບໍ່ແທດເໝາະຕົວຈິງ. ສັງເກດວ່າ ຈາກຜົນການສະຫຼຸບຂາດຕົວການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ງົບປະມານ ປະຈໍາປີ 2023; ເຫັນມີລາຍຮັບ ເກີນແຜນຫຼາຍກວ່າ 12 ພັນຕື້ກີບ, ໃນປີ 2024 ກໍມີລາຍຮັບວິຊາການ ແລະ ກອງທຶນ ເກີນແຜນໄປແລ້ວ 941 ຕື້ກີບ, ນັ້ນກໍມີຂໍ້ສົງໃສວ່າ ອາດເປັນຍ້ອນ ຂຶ້ນແຜນລາຍຮັບໄວ້ຕໍ່າ ຈົງໃຈໃຫ້ມີເງິນເກີນແຜນ ເພື່ອຈະສາມາດຈ່າຍເງິນສ່ວນເກີນນັ້ນ ມາສ້າງຄວາມສົມບູນພູນສຸກໃຫ້ແຕ່ອົງກອນຕົນເອງ ໂດຍບໍ່ຄໍານຶງເຖິງຜົນປະໂຫຍດລວມທີ່ຍັງຂາດເຂີນ.

ຕາມມາດຕະຖານຂອງອົງການບັນຊີສາກົນ ແລະ ອົງການກວດສອບສູງສຸດສາກົນ INTOSAI ການຂຶ້ນແຜນດ້ານລາຍຮັບກໍຄວນ​ຢູ່ໃນກອບບວກ-ລົບ 5% ແລະ ລາຍຈ່າຍ ກໍຄວນຈໍາກັດໃນກອບ ບວກ-ລົບ 0.5% ແຕ່ໃນກໍລະນີ ພວກເຮົາຖືວ່າ ຂຶ້ນແຜນ ຜິດພາດຫຼາຍ; ບັນຫາການຫັນເປັນທັນສະໄໝໃນຂົງເຂດລາຍຮັບ ຍັງເຮັດບໍ່ຕໍ່ເນື່ອງ, ເຮັດບໍ່ເຖິງທີ່ສຸດ, ບໍ່ທັນນໍາໃຊ້ເຄື່ອງມືທັນສະໄໝ, ຍັງບໍ່ຮັບປະກັນຄວາມໂປ່ງໃສ, ປະກອບກັບການກວດສອບພາຍໃນ ກໍຍັງບໍ່ເຂັ້ມແຂງ; ບັນຫາການຂໍຍົກເວັ້ນ ຫຼື ຫຼຸດຜ່ອນພາສີ-ອາກອນ ເຮັດໃຫ້ສູນເສຍລາຍຮັບທີ່ຄວນຈະໄດ້. ອັນນີ້ ເທົ່າກັບເປັນການສ້າງຄວາມບໍ່ສະເໝີພາບ ຕໍ່ໜ້າກົດໝາຍ. ຍິ່ງໄປກວ່ານີ້ ຍັງມີການລັກລອບ, ຊຸກເຊື່ອງລາຍຮັບ ທີ່ຊໍາເຮື້ອມາດົນ ຊຶ່ງແມ່ນເປັນການຍັກຍອກ ເຊື່ອງເອົາຊັບສິນຂອງຊາ ດບັນຫາວຽກງານການລົງທຶນຂອງລັດ ປະຈໍາປີ 2025. ສະເໜີເອົາໂຕເລກຈັດສັນງົບປະມານລົງທຶນຂອງລັດປະຈໍາປີ 2025 ສົ່ງໃຫ້ແຕ່ລະກໍາມາທິການ ແລະ ແຕ່ລະເຂດເລືອກຕັ້ງ ໄດ້ພິຈາລະນາຄວາມສົມເຫດ ສົມຜົນ ໃນການຈັດບັນຊີໂຄງການຊໍາລະໜີ້ສິນ, ໂຄງການສືບຕໍ່ ແລະ ໂຄງການສະເໜີໃໝ່ ເພື່ອມີຄໍາເຫັນ ສົ່ງຄືນໄປໃຫ້ລັດຖະບານປັບປຸງແລ້ວ ມາຜ່ານ ກອງປະຊຸມສະພາຮັບຮອງ.

ວາລະກອງປະຊຸມຄັ້ງນີ້ ຕ້ອງໄດ້ພ້ອມກັນ ມີຄໍາເຫັນພິຈາລະນາບັນຫາໃຫຍ່ ຂອງການລົງທຶນຂອງລັດ ເປັນຕົ້ນ: ການເພີ່ມສິດໃຫ້ແກ່ ສະພາປະຊາຊົນຂັ້ນແຂວງ ໃຫ້ພິຈາລະນາຮັບຮອງ ໂຄງການລົງທຶນຂອງລັດ ມູນຄ່າສູງກວ່າ 20 ຕື້ກີບ ຊຶ່ງເຫັນດີດ້ານຫຼັກການແລ້ວ ຈຶ່ງສະເໜີໃຫ້ລັດຖະບານກະກຽມສະເໜີວ່າ ຈະປັບມາດຕາໃດຂອງກົດໝາຍທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ, ການຄັດຈ້ອນບຸລິມະສິດໂຄງການ ໂດຍອີງຕາມຄວາມຕ້ອງການຕົວຈິງ ແລະ ຄວາມສົມເຫດສົມຜົນ ໃນການຈັດສັນໂຄງການ ຕາມຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈໍາເປັນ ແລະ ຮີບດ່ວນຂອງປະຊາຊົນ. ບັນຫາການສະເໜີໃຫ້ ມີການດັດແກ້ເພີ່ມມູນຄ່າໂຄງການສືບຕໍ່ເພື່ອໃຫ້ສືບຕໍ່ໃຫ້ສໍາເລັດ ໃນສະພາບທີ່ເສດຖະກິດຍັງຫຍຸ້ງຍາກ, ລາຄາວັດສະດຸກໍ່ສ້າງເພີ່ມຂຶ້ນ, ຖ້າອີງຕາມດັດສະນີລາຄາຜູ້ຊົມໃຊ້ ຫຼື CPI ໃນປີ 2016 ແມ່ນ 100 ຈຸດ, ປີ 2023 ຂຶ້ນມາ 170 ຈຸດ ແລະ ຮອດເດືອນ 10/2024 ນີ້ແມ່ນຮອດ 250 ຈຸດ, ໝາຍວ່າ ລາຄາລວມ ເພີ່ມຂຶ້ນ 2.5 ເທົ່າຕົວ.

ການລົງທຶນ ໃສ່ຂະແໜງສຶກສາ ເຫັນວ່າ ຕ້ອງໄດ້ມີການປະຕິຮູບການສຶກສາຄືນໃໝ່, ລາຍຈ່າຍງົບປະມານພາຍໃນໃສ່ການສຶກສາ ແມ່ນຍັງຕໍ່າຫຼາຍ; ສ່ວນໃຫຍ່ ຍັງອີງໃສ່ ການຊ່ວຍເຫຼືອຂອງຕ່າງປະເທດ ແລະ ການປະກອບສ່ວນຈາກສັງຄົມ, ຄວນໃຫ້ ກະຊວງ​ສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ ໄດ້ມີວິທີສັງລວມເກັບກໍາຕົວເລກໃຫ້ຊັດເຈນກວ່າເກົ່າ ເພື່ອສາມາດສົມທຽບ ອັດຕາສ່ວນລາຍຈ່າຍດ້ານການສຶກສາ ໃສ່ GDP ຕາມບົດຮຽນຂອງສາກົນ. ແຕ່ຢ່າງໃດກໍຕາມ ເຫັນດີສະເໜີວ່າ ການສົມທຽບດັ່ງກ່າວ ຄວນຈໍາກັດໃສ່ແຕ່ສະເພາະການສຶກສາໃນລະບົບສາມັນເທົ່ານັ້ນ ເພື່ອບໍ່ໃຫ້ການຕີລາຄາ ກວ້າງເກີນໄປ, ຄວນເນັ້ນ ການເພີ່ມລາຍຈ່າຍຈາກງົບປະມານພາຍໃນໃຫ້ແກ່ ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາ ທີ່ເປັນງົບປະມານ ສາຍຕັ້ງ ໃຫ້ຫຼາຍຂຶ້ນ ເພາະຜ່ານມາຍັງໜ້ອຍ. ຕົວຢ່າງໃນປີ 2023 ກະຊວງສຶກສາທິການ ແລະ ກີລາ ມີລາຍຮັບວິຊາການ 12.8 ຕື້ກີບ, ໄດ້ຮັບງົບປະມານລາຍຈ່າຍ 507 ຕື້ກີບ. ຖ້າທຽບໃສ່ຄວາມຕ້ອງການຢ່າງຫຼວງຫຼາຍແລ້ວ ງົບປະມານພາຍໃນທີ່ໄດ້ຮັບ ແມ່ນບໍ່ຮອດ ¼ ຂອງຄວາມຕ້ອງການທີ່ຈໍາເປັນໃນຂະແໜງນີ້.

ຂ່າວ: ຍຸ​ພິນ​ທອງ