ໂດຍ: ພູວັນ

ເນື່ອງໃນໂອກາດວັນຊາດທີ 2 ທັນວາ ຄົບຮອບ 48 ປີ (2/12/1975-2/12/2023) ທ່ານ ຈັນທະບູນ ສຸກອາລຸນ ຜູ້ອໍານວຍການໃຫຍ່ ລັດວິສາຫະກິດໄຟຟ້າລາວ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດເນື່ອງໃນໂອກາດວັນສຳຄັນດັ່ງກ່າວເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ ຊຶ່ງທ່ານໄດ້ຍົກໃຫ້ເຫັນກ່ອນໜ້ານີ້ 48 ປີແຫ່ງການພັດທະນາເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວຂອງປະເທດຊາດຈົນເຖິງປັດຈຸບັນ, ລັດວິສາຫະກິດ ໄຟຟ້າລາວ ໄດ້ສ້າງຕັ້ງມາແຕ່ປີ 1961 ກ່ອນໜ້ານີ້ແມ່ນບໍ່ທັນມີໄຟຟ້າລາວ ເປັນໄຟຟ້າໃຊ້ດ້ວຍຈັກຢູ່ຕາມແຕ່ລະເມືອງຕ່າງໆ ຫຼັງຈາກນັ້ນໃນປີ 1961 ຈຶ່ງໄດ້ມາລວມຕົວເປັນໄຟຟ້າລາວຈົນຮອດປົດປ່ອຍປະເທດຊາດຈຶ່ງໄດ້ມີການເກັບກຳສະຖິຕິວ່າປະຊາຊົນຊົມໃຊ້ໄຟຟ້າຫຼາຍປານໃດ, ມີຈັກຄອບຄົວ ຊຶ່ງໃນເວລານັ້ນມີພຽງ 20 ພັນຄອບຄົວເທົ່ານັ້ນທີ່ມີໄຟຟ້າຊົມໃຊ້ໃນທົ່ວປະເທດ ແລະ ມີສະເພາະຕົວເມືອງໃຫຍ່ໆເປັນຕົ້ນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ, ຫຼວງພະບາງ, ສະຫວັນນະເຂດ, ທ່າແຂກ, ປາກເຊ ສ່ວນຕາຂ່າຍໄຟຟ້າຍິ່ງບໍ່ມີເລີຍ.

ທ່ານ ຈັນທະບູນ ສຸກອາລຸນ ກ່າວໃຫ້ຮູ້ອີກວ່າ: ສະເພາະນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນມີພຽງຈັກດີເຊວຂະໜາດ 10 ເມກາວັດ ເພື່ອອຳນວຍຄວາມສະດວກໃຫ້ນະຄອນຫຼວງ, ສ່ວນຕາຂ່າຍກໍມີແຕ່ຕົວເມືອງຍັງບໍ່ໄດ້ອອກໄປເຂດນອກເທື່ອ, ຕົກມາຮອດປີ 2000 ພວກເຮົາກໍມີໄຟຟ້າເພີ່ມຈາກ 3% ໃນໄລຍະປົດປ່ອຍມາເປັນ 16% ໃນປີ 1996-2000, ປະ ຊາຊົນ 16% ໄດ້ໃຊ້ໄຟຟ້າ ແລະ ເລີ່ມມີຕາຂ່າຍ 115 ກິໂລໂວນ, ຈາກນ້ຳງື່ມ 1 ມາຫານະຄອນຫຼວງ ແລະ ຈາກນະຄອນຫຼວງໄປຫາຫຼວງພະບາງ, ຫຼວງພະບາງເຊື່ອມຕໍ່ຫາໄຊຍະບູລີໃນເວລານັ້ນ. ເນື່ອງຈາກພາຍຫຼັງປະເທດຊາດການໄດ້ຮັບການປົດປ່ອຍ ການລົງທຶນເພື່ອຂະຫຍາຍໄຟຟ້າຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ການຂະຫຍາຍຕາຂ່າຍເປັນໄປໄດ້ຊ້າ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນໄດ້ຊົມໃຊ້ໄຟຟ້າກວມເອົາສ່ວນໜ້ອຍ. ຫຼັງຈາກທີ່ປະທານໄກສອນ ພົມວິຫານ ໄດ້ປະຕິຮູບເສດຖະ ກິດກໍຄືຈິດຕະນາການໃໝ່ນັ້ນ ທ່ານໄດ້ນຳເອົາຫຼາຍພາກສ່ວນເສດຖະກິດມາລົງທຶນນັບແຕ່ຕົ້ນປີ 1990 ເພື່ອເປີດໃຫ້ນັກລົງທຶນເຂົ້າມາລົງທຶນພາຍໃນປະເທດ, ໃນເວລານັ້ນໄຟຟ້າລາວມີຢູ່ 2 ເຂື່ອນຈາກເພີ່ນເປີດໃຊ້ເວລາ 10 ປີຈຶ່ງມີເຂື່ອນຂອງການລົງທຶນຕ່າງປະເທດເຂົ້າມາຄືເຂື່ອນເທີນຫີນບູນ ແລະ ເຂື່ອນຫ້ວຍເຫາະທັງ 2 ເຂື່ອນດັ່ງກ່າວແມ່ນຂາຍໄຟໃຫ້ຕ່າງປະເທດເກືອບ 100% ແລະ ລາວເຮົາໄດ້ຊົມໃຊ້ໄຟບໍ່ເຖິງ 1 ເມກາວັດ, ສ່ວນເຂື່ອນເທີນຫີນບູນກໍໃຊ້ສະເພາະ ເຮືອນພັກພະນັກງານ, ຫຼັງຈາກນັ້ນໃຊ້ເວລາໄປອີກ 10 ປີຈຶ່ງເກີດມີການລົງທຶນຫຼາຍໆຂຶ້ນມາ ເພື່ອເປີດສັກກະລາດໃໝ່ຄືໃນໄລຍະປີ 2005-2006 ກໍໄດ້ມີການເຊັນສັນຍາສຳປະທານໂຄງການນໍ້າເທີນ 2 ເປັນໂຄງການລົງທຶນຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ເປີດຂາຍໄຟໃນປີ 2009 ຈຶ່ງເລີ່ມດຶງດູດເອົາການລົງທຶນໃນໂຄງການຜະລິດໄຟຟ້າເພື່ອສະໜອງໃຫ້ທັງພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ, ຫຼັງຈາກໂຄງການນ້ຳເທີນ 2 ສຳເລັດກໍມີຫຼາຍໆໂຄງການເຂົ້າມາເກີດຂຶ້ນປານດອກເຫັດ ແລະ ມາໃນປີນີ້ເຮົາມີເກືອບ 100 ໂຄງການທີ່ເປັນແຫຼ່ງຜະລິດໄຟຟ້າໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ, ສ່ວນໃຫຍ່ປະມານ 60% ແມ່ນຂາຍໄຟໄປຕ່າງປະເທດ ເຫຼືອປະມານ 40% ແມ່ນສະໜອງໄຟໃຫ້ພາຍໃນປະເທດ.

ເວົ້າສະເພາະໃນພາກຂອງການຈຳໜ່າຍ: ຊຶ່ງກ່ອນຈະເອົາໄຟໄປຫາປະຊາຊົນໃນເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກໄດ້ກໍຕ້ອງມີການພັດທະນາສາຍສົ່ງແຮງສູງ, ພັດທະນາສະຖານີໄຟຟ້າຕ່າງໆເພື່ອແຈກຢາຍ, ສະຖານີຂອງພວກເຮົາປັດຈຸ ບັນມີເຖິງ 76 ແຫ່ງໃນທົ່ວປະເທດ. ໃນລະບົບຂອງໄຟຟ້າລາວມີສາຍສົ່ງ 115 ກິໂລໂວນ, 230 ກິໂລໂວນ ແລະ 500 ກິໂລໂວນ ຄາດວ່າຈະໃຫ້ສຳເລັດໃນປີໜ້າ. ສະນັ້ນຖືວ່າຕາຄ່າຍໄຟຟ້າຂອງພວກເຮົາແມ່ນກວມເອົາຂອບເຂດທົ່ວປະເທດ ແລະ ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນເຂົ້າເຖິງໄຟໄດ້ກວມເອົາຫຼາຍກວ່າ 95% ໃນປີ 2023.

ຄຽງຄູ່ກັບການເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວດັ່ງກ່າວ ພວກເຮົາກໍໄດ້ມີການກູ້ຢືມເງິນມາລົງທຶນໃນພາກລະບົບສາຍສົ່ງ, ສະຖານີຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ, ລັດຖະບານກໍໄດ້ເອົາທຶນຂອງລັດຖະບານມາເຮັດສາຍຈຳໜ່າຍໃນລະດັບ 22 ກິໂລໂວນ ກັບ 0,4 ກິໂລໂວນໃນເທດສະບານເມືອງ ແລະ ເມືອງຕ່າງໆໃນເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດຖືວ່າລັດກໍລົງທຶນມະຫາສານໃສ່ດ້ວຍຮູບແບບໃຫ້ໄຟຟ້າລາວກູ້ຢືມເງິນຈຳນວນຫຼາຍ ແລະ ລັດລົງທຶນກໍຈຳນວນຫຼາຍ ຈຶ່ງໃດ້ໄຟມາໃຫ້ປະຊາຊົນຊົມໃຊ້ເຖິງ 95% ນັ້ນແມ່ນຜົນງານອັນພົ້ນເດັ່ນແຫ່ງການເຕີບໃຫຍ່ຂະຫຍາຍຕົວໃນໄລຍະ 48 ປີ ຜ່ານມາ ເຫັນໄດ້ວ່າກ້າວກະໂດດຈາກປະເທດເຮົາໃນອະດີດກັບປັດຈຸບັນ ຄົນຮຸ່ນໃໝ່ອາດຈະບໍ່ເຫັນພາບວ່າຈາກ 20 ປີກ່ອນ, 30 ປີກ່ອນ ແລະ 40 ປີກ່ອນປະເທດເຮົາເປັນຄືແນວໃດ, ເຮົາຈະເຫັນຜ່ານໂຊຊ່ຽວມີເດ່ຍ ເບິ່ງປະເທດອື່ນທີ່ເຂົາພັດທະນາແລ້ວ ປະເທດເຮົາອາດຈະບໍ່ເທົ່າທຽມເຂົາ ແຕ່ດ້ວຍພື້ນຖານທີ່ເຮົາເຕີບໃຫຍ່ຈາກຈຸດທີ່ເຮົາບໍ່ມີຫຍັງ ປັດຈຸບັນເຮົາເຮັດໄດ້ເທົ່ານີ້ພັກ-ລັດເຮົາກໍໄດ້ທຸ້ມເທໃສ່ຫຼາຍສົມຄວນ, ໂດຍສະເພາະການລົງທຶນໃສ່ພາກສະຖານີ ແລະ ສາຍສົ່ງເປັນການລົງທຶນຫຼາຍ ແລະ ບໍ່ສາມາດເກັບກູ້ທຶນຮອນໄດ້ໃນໄລຍະສັ້ນ, ໂດຍປົກກະຕິແລ້ວການລົງທຶນດັ່ງກ່າວຈະຄືນທຶນໄດ້ກໍຕ້ອງໃຊ້ເວລາ 30 ປີ ຊຶ່ງເປັນສິ່ງທ້າທາຍຕໍ່ພາກການເງິນ ແລະ ພາກທຸລະກິດຫຼາຍສົມຄວນ.

ປັດຈຸບັນການຊົມໃຊ້ໄຟໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດແມ່ນກວມເອົາ 95% ສ່ວນທີເຫຼືອ 5% ແມ່ນຈະເປັນສິ່ງທ້າທາຍຫຼາຍເປັນຕົ້ນແມ່ນ 1) ສະພາບເສດຖະກິດການເງິນໃນປັດຈຸບັນຂອງລາວກໍຄືໄຟຟ້າລາວປະສົບບັນຫາຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍສົມຄວນ. ສະນັ້ນແລ້ວການຈະລົງທຶນເພີ່ມຕື່ມເພື່ອໃຫ້ໄດ້ 100% ຖືວ່າເປັນບັນຫາຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດ; 2) ໃນຈຳ ນວນ 5% ທີ່ເຫຼືອນັ້ນລ້ວນແລ້ວແຕ່ເປັນເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກແຮງ, ບ່ອນໃດເສັ້ນທາງໄປຮອດໄຟຟ້າກໍໄປຮອດເຊັ່ນກັນບາງບ່ອນຖະໜົນຫົນທາງກໍຍັງບໍ່ທັນມີ, ບາງບ່ອນທຽວໄດ້ລະດູດຽວ ແລະ ບາງບ່ອນແຫ່ງບໍ່ມີທາງເຂົ້າເລີຍ, ສະນັ້ນແລ້ວພື້ນຖານໂຄງລ່າງອັນອື່ນຍັງບໍ່ທັັນພ້ອມ; 3) ປະຊາຊົນຂອງພວກເຮົາຕັ້ງພູມລຳເນົາຢູ່ກະແຈກກະຈາຍ ດ້ວຍພູມສັນຖານແດ່ໂດຍສະເພາະໃນເຂດພາກເໜືອເປັນເຂດພູດອຍບ້ານໜຶ່ງມີ 20 ຄອບຄົວ, 30 ຄອບຄົວ ຕັ້ງເຮືອນຢູ່ແບບກະແຈກກະຈາຍ, ການສ້າງພື້ນຖານໂຄງລ່າງຖະໜົນຫົນທາງ, ໄຟຟ້າ, ສາທາລະນະສຸກ, ນ້ຳສະອາດຕ່າງໆລ້ວນແລ້ວຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ທຶນຮອນຢ່າງມະຫາສານ ນີ້ເປັນບັນຫາທ້າທາຍຂອງໄຟຟ້າລາວກໍຄືລັດຖະບານໃນການຂະຫຍາຍຕາຂ່າຍ.

ຕາມທິດທາງຂອງລັດຖະບານກໍຄືໃຫ້ໄຟຟ້າລາວຫັນຕົນເອງຈາກເປັນວິສາຫະກິດເກື້ອກູນ ແລະ ເຮັດເພື່ອສັງ ຄົມຫຼາຍເກີນໄປ ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມສັບສົນໃນການກວດສອບ ເຮັດອັນໃດໄດ້ເງິນ ແລະ ເຮັດອັນໃດຫຼຸບທຶນເລີຍກາຍ ເປັນວ່າເຮັດທຸກຢ່າງຫຼຸບທຶນໝົດ. ສະນັ້ນ, ລັດຖະບານຈຶ່ງມີທິດຊີ້ນຳໃຫ້ຫັນເປັນລັດວິສາຫະກິດທີ່ມີກຳໄລ ບໍ່ສະເພາະແຕ່ກຸ້ມຕົນເອງ ແລະ ມີກຳໄລໃນອະນາຄົດ, ແຕ່ການຈະຫັນໄປສູ່ຈຸດນັ້ນໄດ້ເຮົາຕ້ອງຂ້າມຜ່ານຈຸດທີ່ເຮົາຫຼຸບທຶນມາ 10 ກວ່າປີສາກ່ອນ, ຂ້າມຜ່ານຈຸດນັ້ນໃຫ້ມາຢູ່ທຶນຈຶ່ງກ້າວໄປສູ່ຈຸດທີ່ມີຜົນກຳໄລ, ຫຼາຍຄົນເຂົ້າໃຈວ່າໄຟຟ້າລາວມີບໍລິສັດດຽວ, ເຮັດທຸລະກິດຜູ້ດຽວບໍ່ມີຄູ່ແຂ່ງເປັນຫຍັງຈຶ່ງຫຼຸບທຶນ, ຄວາມຈິງແລ້ວເຮົາມີຕົ້ນທຶນທີ່ແນ່ນອນ ມາກວດໄດ້ໝົດວ່າຕົ້ນທຶນເຮົາຢູ່ໃສ, ແຕ່ລາຍຮັບຂອງເຮົາຫຼືລາຄາຂາຍຂອງພວກເຮົາພັດຖືກກຳນົດໂດຍລັດຖະບານ, ກໍຖືວ່າລັດຖະບານມີນະໂຍບາຍແຕ່ລະໄລຍະ ວ່າເສດຖະກິດກິດ-ສັງຄົມເປັນແນວໃດ ຄວນນະໂຍບາຍແນວໃດ. ສະນັ້ນການດຳເນີນທຸລະກິດຂອງພວກເຮົາຢູ່ໃນໄລຍະຂ້າມຜ່ານຈາກແບບເກື້ອກູນ ໄປສູ່ການເຮັດທຸລະກິດແບບມີກຳໄລ, ແນ່ນອນວ່າຕໍ່ໄປກໍຈະຫັນໄປສູ່ແບບມີກຳໄລ, ສ່ວນເລື່ອງເກື້ອກູນຖົມຂຸມຕ່າງໆນີ້ແມ່ນລັດຖະບານເພີ່ນຈະຊ່ວຍ ເພີ່ນຈະແບ່ງພູດໃຫ້ເອົາເງິນກ້ອນນີ້ເພື່ອໄປພັດທະນາເອົາໄຟໄປຫາຊົນນະບົດ ຫຼືວ່າເອົາໄປເກື້ອກູນກຸ່ມຄົນ ຫຼືປະຊາຊົນທີ່ມີລາຍໄດ້ໜ້ອຍຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກອັນນີ້ແມ່ນຕົວຢ່າງ, ແຕ່ໃນລາຍລະອຽດແທ້ຕ້ອງມີລະບຽບການ ແຈ້ງການອອກມາຄັກແນ່ທັງໝົດ ແມ່ນຢູ່ໃນແຜນປະຕິຮູບຊຶ່ງມັນຈະຄ່ອຍໆກ້າວໄປສູ່ອົງກອນທີ່ມີປະສິດທິພາບກ່ອນ ຈຶ່ງກ້າວໄປສູ່ການມີກຳໄລ.

ທ່ານ ຈັນທະບູນ ສຸກອາລຸນ ໄດ້ຝາກເຖິງພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນ ແລະ ຜູ້ປະກອບການທີ່ຊົມໃຊ້ໄຟຟ້າວ່າ ໄຟຟ້າມີຄຸນປະໂຫຍດມະຫາສານ ແລະ ສ້າງຜົນປະໂຫຍດໄດ້ຫຼາຍສຳລັບຜູ້ປະກອບການ ຖ້າຫາກວ່າໃຊ້ໃຫ້ຖືກວິທີ ຖ້າໃຊ້ຖືກຈະປະຢັດ ທັງສ້າງລາຍຮັບຕໍ່ຜູ້ປະກອບການໄປໃນຕົວ.

ເນື່ອງໃນໂອກາດວັນຊາດທີ 2 ທັນວາ ຄົບຮອບ 48 ປີ ຂ້າພະເຈົ້າຕາງໜ້າໃຫ້ຄະນະພັກ, ຄະນະນຳ, ຄະນະບໍລິຫານຕະຫຼອດຮອດພະນັກງານກຳມະກອນຂອງລັດວິສາຫະກິດໄຟຟ້າລາວ ຂໍຖືໂອກາດນີ້ອວຍພອນໄຊອັນປະເສີດ ມາຍັງການນຳພັກ-ລັດ, ພະນັກງານ, ທະຫານ, ຕຳຫຼວດ, ພໍ່ຄ້າຊາວຂາຍ, ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນຜູ້ຊົມໃຊ້ໄຟໃນຂອບເຂດທົ່ວປະເທດຈົ່ງມີສຸຂະພາບເຂັ້ມແຂງ ແຂງແຮງ ມີພະລານາໄມສົມບູນປະສົບຜົນສຳເລັດໃນໜ້າທີ່ອັນຊົງກຽດຂອງທ່ານ, ຕັ້ງໜ້າປະກອບສ່ວນສ້າງສາພັດທະນາປະເທດຊາດໃຫ້ຈະເລີນຮຸ່ງເຮືອງ.