ໂດຍ: ວັນເພັງ
ບຸນເຂົ້າພັນສາ ເປັນໜຶ່ງງານບຸນປະເພນີ ທີ່ມີຄວາມໝາຍ-ຄວາມສຳຄັນທາງສາສະໜາຂອງຊາວພຸດທັງເປັນບຸນທີ່ຢູ່ໃນຮີດ 12 ຄອງ 14 ປະເພນີລາວທີ່ຊາວພຸດເຄີຍສືບທອດປະຕິບັດກັນມາຮອດປັດຈຸບັນ. ປີນີ້ແມ່ນກົງກັບມື້ຂຶ້ນ 15 ຄໍ່າ ເດືອນ 8 ພ.ສ 2567 ລາວ ຫຼື ກົງກັບວັນເສົາ ວັນທີ 20ກໍລະກົດ2024.
ເນື່ອງໃນໂອກາດວັນບຸນເຂົ້າພັນສາໃກ້ຈະມາເຖິງນີ້ ພະອາຈານ ສິງໄຊ ທຳມະວົງ (ອະຣິຍະໂພທິ) ຄະນະກໍາມະທິການການຕ່າງປະເທດສູນກາງອົງການພຸດທະສາສະໜາສຳພັນລາວ (ອພສ) ທັງເປັນເຈົ້າອະທິການ ວັດບ້ານໂພນທອງ ເມືອງໄຊເສດຖາ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດຕໍ່ນັກຂ່າວ ໜັງສືພິມປະຊາຊົນ ກ່ຽວກັບປະຫວັດຄວາມເປັນມາບຸນເຂົ້າພັນສາໂດຍຫຍໍ້ວ່າ: ບຸນເຂົ້າພັນສາ ຫຼື ການຢູ່ດຳພັນຂອງພະສົງສາມະເນນ ເປັນບຸນປະເພນີລາວເຮົາແຕ່ຍຸກບູຮານ ແລະ ມີມາແຕ່ສະໄໝພຸດທະການ. ໃນສະໄໝພຸດທະການ ທີ່ພະພຸດທະເຈົ້າຍັງດຳລົງພະຊົນຢູ່ ພະພຸດທະອົງບໍ່ໄດ້ກຳນົດການຈຳພັນສາໃນມື້ເຂົ້າພັນສາ. ດັ່ງນັ້ນ, ພະສົງຈຶ່ງເດີນທາງໄປ-ມາ ຕາມສະຖານທີ່ຕ່າງໆ ອັນເປັນເຫດໃຫ້ເກີດບັນຫາຕາມມາຄື: ເຫຼົ່າພະສົງທັງຫຼາຍໄດ້ຢຽບເອົາພືດພັນທັນຍາຫານ ໄຮ່ນາຮົ້ວສວນ ຂອງຊາວບ້ານທີ່ປູກໄວ້ໃນລະດູຝົນ ແລະ ທີ່ຮ້າຍແຮງກວ່ານັ້ນຄື: ສັດນ້ອຍ-ໃຫຍ່ ທີ່ອອກຫາກິນຕາມພື້ນດິນ ກໍຖືກຢຽບມີທັງໂຕບາດເຈັບ ແລະ ຕາຍໄປ ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ຊາວບ້ານໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ເມື່ອພະພຸດທະເຈົ້າຊົງຮູ້ເລື່ອງນີ້ແລ້ວ, ພະພຸດທະອົງຈຶ່ງໄດ້ບັນຍັດເລື່ອງການຈຳພັນສາຂອງພະສົງຄື: ເມື່ອຮອດລະດູຝົນ ໃຫ້ພະສົງຈຳພັນສາຢູ່ບ່ອນໃດບ່ອນໜຶ່ງ ເປັນໄລຍະເວລາ 3 ເດືອນ ຊຶ່ງປົກກະຕິແລ້ວຕາມພະວິໄນການຈຳພັນສາ ຫຼື ເຂົ້າພັນສາມີ 2 ປະເພດຄື: 1. ການເຂົ້າພັນສາຕາມປົກກະຕິ ເອີ້ນວ່າ: “ປຸຣິມພັນສາ” ເລີ່ມແຕ່ມື້ແຮມ 1 ຄໍ່າ ເດືອນ 8, ຖ້າປີໃດ ເດືອນ 8 ສອງຫົນກໍຈະເລີ່ມໃນມື້ແຮມ 1 ຄໍ່າ ເດືອນ 8 ຫຼັງ ແລະ ອອກພັນສາ ໃນມື້ຂຶ້ນ 15 ຄໍ່າ ເດືອນ 11 ຊຶ່ງພະສົງທີ່ຈຳພັນສາຄົບ 3 ເດືອນ ກໍຈະມີສິດຮັບກະຖິນ; 2. ການເຂົ້າພັນສາຫຼັງເອີ້ນວ່າ: “ປັດສິມພັນສາ” ເລີ່ມແຕ່ມື້ແຮມ 1 ຄໍ່າ ເດືອນ 9 ແລະ ອອກພັນສາ ໃນມື້ຂຶ້ນ 15 ຄໍ່າ ເດືອນ 12 ໃນກໍລະນີນີ້ ຄືພະສົງຕິດພາລະກິດຕ້ອງເດີນທາງໄກ ຫຼື ເຫດຈຳເປັນທີ່ບໍ່ສາມາດມາເຂົ້າພັນສາປົກກະຕິໄດ້.
ບຸນເຂົ້າພັນສາຍັງມີຄວາມໝາຍ-ຄວາມສຳຄັນຄື: ໃນວາລະການຂອງການເຂົ້າພັນສາ ແມ່ນກົງກັບລະດູກະສິກຳ ປະຊາຊົນຈະປູກໝາກໄມ້, ພືດຜົນທັນຍາຫານ ແລະ ພະສົງຢູ່ຈຳພັນສາໃນອາວາດ ເພື່ອສຶກສາພະທໍາວິໄນ ຕາມຄຳສອນຂອງພະພຸດທະເຈົ້າ. ສ່ວນພຸດທະສາສະນິກະຊົນ ກໍໄດ້ໂອກາດໄປຖາມຂໍ້ອັດຂໍ້ທໍາ, ໄຫວ້ພະສູດມົນ, ຮັກສາສິນ, ຈະເລີນເມດຕາພາວະນາ, ເຮັດບຸນບຳເພັນກຸສົນ ນຳພະສົງສາມະເນນ ແລະ ທີ່ສຳຄັນພະສົງ ທີ່ຈຳພັນສາຖ້ວນໄຕຣມາດ ຫຼື ຄົບ 3 ເດືອນ ຈະໄດ້ຮັບອານິສົງການຍົກເວັ້ນພະວິໄນ 5 ຂໍ້ ຄື: 1. ເດີນທາງອອກຈາກວັດໂດຍທີ່ບໍ່ຕ້ອງຂໍອະນຸຍາດເຈົ້າອະທິການວັດ ຫຼື ພະສົງອົງອື່ນ; 2. ເດີນທາງໄປຄ້າງບ່ອນອື່ນ ໂດຍທີ່ບໍ່ຕ້ອງຖືຜ້າຈີວອນຄົບ 3 ຜືນ; 3. ສັນເຂົ້າຮ່ວມຄະນະໄດ້; 4. ເກັບອະຕິເຣກະຈີວອນ ໄດ້ຕາມຄວາມປາຖະນາ; 5. ເກັບຮັກສາຜ້າຈີວອນ ເມື່ອມີຄົນມາຖວາຍໄດ້ ໂດຍບໍ່ຕ້ອງສະລະເຂົ້າກອງກາງ. ສຳລັບຄຳກ່າວເຂົ້າພັນສາຂອງພະສົງສາມະເນນ: “ມິມັສມິງ ອາວາເສອິມັງ ເຕມາສັງ ວັສສັງ ອຸເປມິ”.
ພະອາຈານ ສິງໄຊ ທຳມະວົງ ໃຫ້ຮູ້ຕື່ມວ່າ: ສຳລັບວັດໂພສີສົມພອນ ໄຊຍາຣາມ (ວັດໂພນທອງ) ບ້ານໂພນທອງ ກໍມີກິດຈະກຳຫຼາຍຢ່າງໃນມື້ເຂົ້າພັນສາເຊັ່ນ: ວັນສຸກ ໃນວັນທີ 19 ກໍລະກົດ 2024 ກົງກັບມື້ຂຶ້ນ 14 ຄໍ່າ ເລີ່ມແຕ່ເວລາ 16:30 ໂມງຈະມີພິທີແຫ່ທຽນພັນສາ, ຜ້າອາບນ້ຳຝົນ, ແຫ່ຕົ້ນກາລະພຶກແລະເຄື່ອງທານຕ່າງໆ, ວັນເສົາວັນທີ 20 ກໍລະກົດ 2024 ຂຶ້ນ 15ຄ່ຳເວລາ7:30 ໂມງເຊົ້າຈະມີພິທີໃສ່ບາດແດ່ພະສົງແລະຟັງເທສະນາຄວາມເປັນມາ, ຄວາມສຳຄັນວັນບຸນເຂົ້າພັນສາ. ໃນນັ້ນ, ເວລາ 18:00-19:30 ໂມງແລງຈະມີການໄຫວ້ພະສູດມົນ, ຮັກສາສິນ 8 ປະຕິບັດທໍາແລະວຽນທຽນບູຊາພະຣັດຕະນະໄຕຣ. ພ້ອມນັ້ນ, ຕະຫຼອດໄລຍະພັນສາ 3 ເດືອນທາງວັດຈະມີການນຳພາຍາດໂຍມໄຫວ້ພະ, ຮັກສາສິນ 8 ປະຕິບັດທໍາທຸກໆວັນສິນນ້ອຍ 8ຄ່ຳແລະ ສິນໃຫຍ່ 15ຄ່ຳ ຊຶ່ງເລີ່ມເວລາ 18:00-19:30 ໂມງແລງ. ສະນັ້ນ, ເຊີນຊາວພຸດມາຮ່ວມທຳບຸນ, ໄຫ້ວພະ, ຮັບສິນ ໃນໄລຍະເຂົ້າພັນສານີ້.
ບຸນເຂົ້າພັນສາ ເປັນໜຶ່ງງານບຸນປະເພນີ ທີ່ມີຄວາມໝາຍ-ຄວາມສຳຄັນທາງສາສະໜາຂອງຊາວພຸດທັງເປັນບຸນທີ່ຢູ່ໃນຮີດ 12 ຄອງ 14 ປະເພນີລາວທີ່ຊາວພຸດເຄີຍສືບທອດປະຕິບັດກັນມາຮອດປັດຈຸບັນ. ປີນີ້ແມ່ນກົງກັບມື້ຂຶ້ນ 15 ຄໍ່າ ເດືອນ 8 ພ.ສ 2567 ລາວ ຫຼື ກົງກັບວັນເສົາ ວັນທີ 20ກໍລະກົດ2024.
ເນື່ອງໃນໂອກາດວັນບຸນເຂົ້າພັນສາໃກ້ຈະມາເຖິງນີ້ ພະອາຈານ ສິງໄຊ ທຳມະວົງ (ອະຣິຍະໂພທິ) ຄະນະກໍາມະທິການການຕ່າງປະເທດສູນກາງອົງການພຸດທະສາສະໜາສຳພັນລາວ (ອພສ) ທັງເປັນເຈົ້າອະທິການ ວັດບ້ານໂພນທອງ ເມືອງໄຊເສດຖາ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ໄດ້ໃຫ້ສຳພາດຕໍ່ນັກຂ່າວ ໜັງສືພິມປະຊາຊົນ ກ່ຽວກັບປະຫວັດຄວາມເປັນມາບຸນເຂົ້າພັນສາໂດຍຫຍໍ້ວ່າ: ບຸນເຂົ້າພັນສາ ຫຼື ການຢູ່ດຳພັນຂອງພະສົງສາມະເນນ ເປັນບຸນປະເພນີລາວເຮົາແຕ່ຍຸກບູຮານ ແລະ ມີມາແຕ່ສະໄໝພຸດທະການ. ໃນສະໄໝພຸດທະການ ທີ່ພະພຸດທະເຈົ້າຍັງດຳລົງພະຊົນຢູ່ ພະພຸດທະອົງບໍ່ໄດ້ກຳນົດການຈຳພັນສາໃນມື້ເຂົ້າພັນສາ. ດັ່ງນັ້ນ, ພະສົງຈຶ່ງເດີນທາງໄປ-ມາ ຕາມສະຖານທີ່ຕ່າງໆ ອັນເປັນເຫດໃຫ້ເກີດບັນຫາຕາມມາຄື: ເຫຼົ່າພະສົງທັງຫຼາຍໄດ້ຢຽບເອົາພືດພັນທັນຍາຫານ ໄຮ່ນາຮົ້ວສວນ ຂອງຊາວບ້ານທີ່ປູກໄວ້ໃນລະດູຝົນ ແລະ ທີ່ຮ້າຍແຮງກວ່ານັ້ນຄື: ສັດນ້ອຍ-ໃຫຍ່ ທີ່ອອກຫາກິນຕາມພື້ນດິນ ກໍຖືກຢຽບມີທັງໂຕບາດເຈັບ ແລະ ຕາຍໄປ ຊຶ່ງເຮັດໃຫ້ຊາວບ້ານໄດ້ຮັບຄວາມເສຍຫາຍຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ. ເມື່ອພະພຸດທະເຈົ້າຊົງຮູ້ເລື່ອງນີ້ແລ້ວ, ພະພຸດທະອົງຈຶ່ງໄດ້ບັນຍັດເລື່ອງການຈຳພັນສາຂອງພະສົງຄື: ເມື່ອຮອດລະດູຝົນ ໃຫ້ພະສົງຈຳພັນສາຢູ່ບ່ອນໃດບ່ອນໜຶ່ງ ເປັນໄລຍະເວລາ 3 ເດືອນ ຊຶ່ງປົກກະຕິແລ້ວຕາມພະວິໄນການຈຳພັນສາ ຫຼື ເຂົ້າພັນສາມີ 2 ປະເພດຄື: 1. ການເຂົ້າພັນສາຕາມປົກກະຕິ ເອີ້ນວ່າ: “ປຸຣິມພັນສາ” ເລີ່ມແຕ່ມື້ແຮມ 1 ຄໍ່າ ເດືອນ 8, ຖ້າປີໃດ ເດືອນ 8 ສອງຫົນກໍຈະເລີ່ມໃນມື້ແຮມ 1 ຄໍ່າ ເດືອນ 8 ຫຼັງ ແລະ ອອກພັນສາ ໃນມື້ຂຶ້ນ 15 ຄໍ່າ ເດືອນ 11 ຊຶ່ງພະສົງທີ່ຈຳພັນສາຄົບ 3 ເດືອນ ກໍຈະມີສິດຮັບກະຖິນ; 2. ການເຂົ້າພັນສາຫຼັງເອີ້ນວ່າ: “ປັດສິມພັນສາ” ເລີ່ມແຕ່ມື້ແຮມ 1 ຄໍ່າ ເດືອນ 9 ແລະ ອອກພັນສາ ໃນມື້ຂຶ້ນ 15 ຄໍ່າ ເດືອນ 12 ໃນກໍລະນີນີ້ ຄືພະສົງຕິດພາລະກິດຕ້ອງເດີນທາງໄກ ຫຼື ເຫດຈຳເປັນທີ່ບໍ່ສາມາດມາເຂົ້າພັນສາປົກກະຕິໄດ້.
ບຸນເຂົ້າພັນສາຍັງມີຄວາມໝາຍ-ຄວາມສຳຄັນຄື: ໃນວາລະການຂອງການເຂົ້າພັນສາ ແມ່ນກົງກັບລະດູກະສິກຳ ປະຊາຊົນຈະປູກໝາກໄມ້, ພືດຜົນທັນຍາຫານ ແລະ ພະສົງຢູ່ຈຳພັນສາໃນອາວາດ ເພື່ອສຶກສາພະທໍາວິໄນ ຕາມຄຳສອນຂອງພະພຸດທະເຈົ້າ. ສ່ວນພຸດທະສາສະນິກະຊົນ ກໍໄດ້ໂອກາດໄປຖາມຂໍ້ອັດຂໍ້ທໍາ, ໄຫວ້ພະສູດມົນ, ຮັກສາສິນ, ຈະເລີນເມດຕາພາວະນາ, ເຮັດບຸນບຳເພັນກຸສົນ ນຳພະສົງສາມະເນນ ແລະ ທີ່ສຳຄັນພະສົງ ທີ່ຈຳພັນສາຖ້ວນໄຕຣມາດ ຫຼື ຄົບ 3 ເດືອນ ຈະໄດ້ຮັບອານິສົງການຍົກເວັ້ນພະວິໄນ 5 ຂໍ້ ຄື: 1. ເດີນທາງອອກຈາກວັດໂດຍທີ່ບໍ່ຕ້ອງຂໍອະນຸຍາດເຈົ້າອະທິການວັດ ຫຼື ພະສົງອົງອື່ນ; 2. ເດີນທາງໄປຄ້າງບ່ອນອື່ນ ໂດຍທີ່ບໍ່ຕ້ອງຖືຜ້າຈີວອນຄົບ 3 ຜືນ; 3. ສັນເຂົ້າຮ່ວມຄະນະໄດ້; 4. ເກັບອະຕິເຣກະຈີວອນ ໄດ້ຕາມຄວາມປາຖະນາ; 5. ເກັບຮັກສາຜ້າຈີວອນ ເມື່ອມີຄົນມາຖວາຍໄດ້ ໂດຍບໍ່ຕ້ອງສະລະເຂົ້າກອງກາງ. ສຳລັບຄຳກ່າວເຂົ້າພັນສາຂອງພະສົງສາມະເນນ: “ມິມັສມິງ ອາວາເສອິມັງ ເຕມາສັງ ວັສສັງ ອຸເປມິ”.
ພະອາຈານ ສິງໄຊ ທຳມະວົງ ໃຫ້ຮູ້ຕື່ມວ່າ: ສຳລັບວັດໂພສີສົມພອນ ໄຊຍາຣາມ (ວັດໂພນທອງ) ບ້ານໂພນທອງ ກໍມີກິດຈະກຳຫຼາຍຢ່າງໃນມື້ເຂົ້າພັນສາເຊັ່ນ: ວັນສຸກ ໃນວັນທີ 19 ກໍລະກົດ 2024 ກົງກັບມື້ຂຶ້ນ 14 ຄໍ່າ ເລີ່ມແຕ່ເວລາ 16:30 ໂມງຈະມີພິທີແຫ່ທຽນພັນສາ, ຜ້າອາບນ້ຳຝົນ, ແຫ່ຕົ້ນກາລະພຶກແລະເຄື່ອງທານຕ່າງໆ, ວັນເສົາວັນທີ 20 ກໍລະກົດ 2024 ຂຶ້ນ 15ຄ່ຳເວລາ7:30 ໂມງເຊົ້າຈະມີພິທີໃສ່ບາດແດ່ພະສົງແລະຟັງເທສະນາຄວາມເປັນມາ, ຄວາມສຳຄັນວັນບຸນເຂົ້າພັນສາ. ໃນນັ້ນ, ເວລາ 18:00-19:30 ໂມງແລງຈະມີການໄຫວ້ພະສູດມົນ, ຮັກສາສິນ 8 ປະຕິບັດທໍາແລະວຽນທຽນບູຊາພະຣັດຕະນະໄຕຣ. ພ້ອມນັ້ນ, ຕະຫຼອດໄລຍະພັນສາ 3 ເດືອນທາງວັດຈະມີການນຳພາຍາດໂຍມໄຫວ້ພະ, ຮັກສາສິນ 8 ປະຕິບັດທໍາທຸກໆວັນສິນນ້ອຍ 8ຄ່ຳແລະ ສິນໃຫຍ່ 15ຄ່ຳ ຊຶ່ງເລີ່ມເວລາ 18:00-19:30 ໂມງແລງ. ສະນັ້ນ, ເຊີນຊາວພຸດມາຮ່ວມທຳບຸນ, ໄຫ້ວພະ, ຮັບສິນ ໃນໄລຍະເຂົ້າພັນສານີ້.
