ໂດຍ: ນໍ້າຮຸ່ງແດນວິໄລ
ແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ເປັນແຂວງທີ່ມີທ່າແຮງໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຫຼາຍດ້ານ ໂດຍສະເພາະແມ່ນດ້ານກະສິກຳ, ອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການບໍລິການ ເມື່ອເວົ້າເຖິງແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ພາຍຫຼັງໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ໃນວັນທີ 6 ມີນາ 1984 ຄະນະພັກ, ຄະນະປົກຄອງແຂວງ ໄດ້ທຸ່ມເທສະຕິປັນຍາ, ແຮງກາຍ ແລະ ແຮງໃຈເຂົ້າໃນການພັດນາແຂວງ ໄດ້ດີຕະຫຼອດມາ.
ໃນນັ້ນ, ວຽກງານເສດຖະກິດກໍເປັນວຽກໜຶ່ງທີ່ເປັນທ່າແຮງໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາພື້ນຖານໂຄງລ່າງ, ການແກ້ໄຂຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ, ເຮັດໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໄດ້ຮັບການພັດທະນາ ແລະ ຍົກລະດັບຊີວິດການເປັນຢູ່ນັບມື້ນັບດີຂຶ້ນໄປເລື່ອຍໆ, ຕະຫຼອດຮອດການປົວແປງສົ່ງເສີມວັດທະນະທຳຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊາດ, ຂອງແຂວງໄວ້ໃຫ້ໝັ້ນຄົງ ແລະ ສືບສານກັນມາຈົນເຖິງທຸກວັນນີ້.
40 ປີມານີ້ ການພັດທະນາເສດຖະກິດຂອງແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ໄດ້ເລີ່ມຈາກການທີ່ມີເສດຖະກິດອ່ອນນ້ອຍ ກ້າວເຂົ້າສູ່ເສດຖະກິດທີ່ເຂັ້ມແຂງເທື່ອລະກ້າວ, ໃນເມືອກ່ອນນັ້ນແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ມີພຽງຮ້ານຄ້າສະຫະກອນ ແລະ ຫົວໜ່ວຍການເກັບຊື້ຢູ່ຕາມຕົວເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດທີ່ມີເງື່ອນໄຂໂດຍສະເພາະໃນປີ 1984 ເປັນມື້ເລີ່ມສ້າງຕັ້ງແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ໄດ້ມີສະຫະກອນກະເສດທັງໝົດ 76 ຫົວໜ່ວຍ, ສະຫະກອນຊື້-ຂາຍ 7 ຫົວໜ່ວຍ, ຕະຫຼາດໃນຊົນນະບົດ 7 ແຫ່ງ ຊຶ່ງເປັນການຊື້-ຂາຍແລກປ່ຽນສິນຄ້າກັນເທົ່ານັ້ນ, ພື້ນຖານການຜະລິດກໍມີແຕ່ການຜະລິດກະສິກຳເປັນຕົ້ນຕໍ ໂດຍອີງໃສ່ທຳມະຊາດເປັນຫຼັກ, ມາຮອດປີ 1990 ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດ ກໍເລີ່ມມີໜໍ່ແໜງ ແຕ່ກໍອາໄສການຜະລິດກະສິກຳແບບທໍາຊາດຍັງກວມ 85% ໃນໄລຍະນີ້ກໍໄດ້ມີການລິເລີ່ມບຸກເບີກເນື້ອທີ່ນາ. ກໍ່ສ້າງຊົນລະປະທານຂະໜາດນ້ອຍ,ສ້າງອ່າງເກັບນໍ້າເພື່ອສະໜອງໃຫ້ແກ່ການປູກພືດຊະນິດຕ່າງໆ, ໃນນັ້ນເນື້ອທີ່ນາທັງໝົດມີ 15.719 ເຮັກຕາ, ຖ້າທຽບໃສ່ ປີ 1984 ເພີ່ມຂຶ້ນ 36,7% ເນື້ອທີ່ໄຮ່ມີ 12.177 ເຮັກຕາ ໄດ້ຫຼຸດລົງ 5,53%, ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ ກໍໄດ້ຫັນອາຊີບຂອງປະຊາຊົນ ຈາກການເຮັດໄຮ່ລົງມາເຮັດນາ ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນການຈູດໄມ້ທຳລາຍປ່າ ແລະ ປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມໃຫ້ຍືນຍົງ, ດ້ານວຽກງານອຸດສາຫະກໍາ-ຫັດຖະກໍາປຸງແຕ່ງ ມີພຽງເຕົາເຜົາດິນຈີ່ 8 ແຫ່ງ, ໂຮງເລື່ອຍໄມ້ 5 ແຫ່ງ, ໂຮງຊອຍ, ເຟີນີເຈີ 6 ແຫ່ງ ທີ່ເລີ່ມເປັນໜໍ່ແໜງ, ດ້ານການຄ້າ ແລະ ການບໍລິການ, ກໍໄດ້ເລີ່ມຂະຫຍາຍໄປສູ່ຊົນນະບົດ ແລະ ພູດອຍ ຈົນເຮັດໃຫ້ເກີດມີຮ້ານຂາຍຍ່ອຍ ຈຳນວນ 1.007 ຮ້ານ ເຫັນວ່າເພີ່ມຂຶ້ນ 72,19%, ດ້ານການເງິນ ແລະ ກົນໄກຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດໃໝ່, ແຍກສອງພາລະບົດບາດ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຄຸ້ມຄອງມະຫາພາກ ແລະ ຈຸລະພາກ, ຄຸ້ມຄອງການເງິນແບບລວມສູນ, ຫັນບັນດາເສດຖະກິດຂອງລັດໄປສູ່ເສດຖະກິດຕະຫຼາດ ແລ້ວກ້າວເຂົ້າສູ່ການເກັບລາຍຮັບບັນລຸ 2.086 ຕື້ກີບ ສ່ວນຫຼາຍໄດ້ມາຈາກການຂາຍໄມ້ເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ແຕ່ຍັງບໍ່ແມ່ນເສດຖະກິດທີ່ຜະລິດເປັນສິນຄ້າເພື່ອສົ່ງອອກມາຮອດປີ 2000 ເນື້ອທີ່ນາກໍໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວຂຶ້ນເປັນ 17.771 ເຮັກຕາ, ການຜະລິດກໍໄດ້ຫັນມາຜະລິດແບບເຄິ່ງທຳມະຊາດ ແລະ ວິທະຍາສາດ ເປັນສອງລະດູ ຄື: ນາແຊງ ແລະ ນາປີ, ຜົນການຜະລິດເຂົ້າກໍບັນລຸ 71.020 ໂຕນ ສະເລ່ຍໃສ່ພົນລະເມືອງໄດ້ 400 ກິໂລຕໍ່ຄົນຕໍ່ປີ ເປັນແຂວງທີ່ສາມາດກຸ້ມກິນ, ດ້ານການລ້ຽງສັດກໍໄດ້ເລີ່ມມີໜໍ່ແໜງໃນການລ້ຽງເປັນກຸ່ມເປັນຟາມ, ການຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ການບໍລິການສອງສົ້ນ ເພື່ອຊຸກຍູ້ການຜະລິດສິນຄ້າ, ເປີດກວ້າງການຊື້-ຂາຍໃນເຂດຊົນນະບົດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ມາຮອດປີ 2005 ການພັດທະນາເສດຖະກິດພາຍໃນແຂວງ ມີບາດກ້າວຂະຫຍາຍຕົວດ້ວຍຈັງຫວະທີ່ດີຕາມລໍາດັບ ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ ຫຼື GDP ເພີ່ມຂຶ້ນ ໂດຍສະເລ່ຍ 6,7% ຕໍ່ປີ, ສະເລ່ຍລາຍໄດ້ໃສ່ພົນລະເມືອງພາຍໃນແຂວງບັນລຸໄດ້ 305 ໂດລາ, ເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມ, ລະບົບຊົນລະປະທານ, ໄຟຟ້າ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ກໍໄດ້ມີການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງໃນນັ້ນ, ດ້ານກະສິກຳ ມີເນື້ອທີ່ນາໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 4.093 ເຮັກຕາ, ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນອຸດສາຫະກໍາໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ 18 ເທົ່າຕົວ, ເມື່ອທຽບໃສ່ປີ 1990, ການຈໍລະຈອນສິນຄ້າ ອອກສູ່ຊົນນະບົດໄດ້ກວມເອົາ 90% ພາຍໃນແຂວງ ຈົນເຮັດໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນນັບມື້ນັບດີຂຶ້ນ, ສິນຄ້າຂາອອກໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ 29%, ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນສິນຄ້າຂາເຂົ້າກໍມີໂຕເລກຫຼຸດລົງ ໂດຍສະເລ່ຍ 42%, ຍ້ອນການຜະລິດພາຍໃນເພີ່ມຂຶ້ນ, ການຈັດເກັບລາຍຮັບກໍສາມາດກຸ້ມຕົນເອງ ແລະ ດຸ່ນດ່ຽງໃຫ້ສູນກາງຈຳນວນໜຶ່ງ, ເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມ ກໍເຂົ້າເຖິງປະຊາຊົນທຸກເມືອງ ກວມເອົາ 80% ພາຍໃນແຂວງ ແລະ ການບໍລິການດ້ານໂທລະຄົມມະນາຄົມ ໄດ້ນໍາໃຊ້ເລກໝາຍໂທລະສັບເຖິງ 1.048 ປະຕູ ເຫັນວ່າການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດ ຂອງແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ໄດ້ມີທ່າກ້າວຂະຫຍາຍຕົວຂຶ້ນທຸກໆປີເລື້ອຍມາ.
ຕະຫຼອດການສ້າງສາພັດທະນາແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ເປັນເວລາ 40 ປີ ກອງປະຊຸມຕີລາຄາການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດມະຕິ VII ຂອງອົງຄະນະພັກແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ກາງສະໄໝ ໃນທ້າຍປີ 2023 ໄດ້ຢັ້ງຢືນວ່າ: ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງແຂວງບໍລິຄຳໄຊຢູ່ໃນລະດັບ 5,27%, ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນຫຼື GDPບັນລຸໄດ້ 11.004 ຕື້ກີບ ທຽບໃສ່ແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຄັ້ງທີI ເພີ່ມຂຶ້ນ 26,4 ເທົ່າ, ລາຍໄດ້ສະເລ່ຍຂອງພົນລະເມືອງແມ່ນ 33 ລ້ານກວ່າກີບ, ໃນນັ້ນ, ຂະແໜງກະສິກຳ ຂະຫຍາຍຕົວ 2,46% ກວມ ເອົາ 32,49 ຂອງ GDP, ຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາ-ກໍ່ສ້າງ ມີໂຕເລກທົດຖອຍ -1.10% ກວມເອົາ 42,33% ຂອງ GDP, ຂະແໜງບໍລິການຂະຫຍາຍຕົວ 19,92% ກວມ 25,18% ຂອງ GDP; ການເກັບລາຍຮັບເຂົ້າງົບປະມານທັງໝົດບັນລຸ 1.288,69 ຕື້ກີບ ໃນນັ້ນພູດທ້ອງຖິ່ນບັນລຸ 756,74 ຕື້ກີບ ລື່ນແຜນດັດແກ້ 29,91% ແລະ ທຽບໃສ່ແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຄັ້ງທີI ເພີ່ມຂຶ້ນ 15,6 ເທົ່າ ສະເພາະດ້ານກະສິກຳມີເນື້ອທີ່ຜະລິດເຂົ້າ ປະຕິບັດໄດ້ 40.485 ຮຕ, ຜົນຜະລິດບັນລຸ 136.710ໂຕນ, ສະເລ່ຍເຂົ້າກິນໄດ້ 418 ກິໂລ/ຄົນ/ປີ,ເນື້ອທີ່ການຜະລິດພືດເປັນສິນຄ້າ ມີ 37.667 ຮຕຜົນຜະລິດບັນລຸ 544.331 ໂຕນ,ມີມູນຄ່າ 1.410 ຕື້ກີບ,ການຜະລິດສະບຽງອາຫານເພື່ອບໍລິໂພກສາມາດສະເລ່ຍໄດ້ 58,53 ກິໂລ/ຄົນ/ປີ,ດ້ານການຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນ, ແຕ່ປີ 2020 ມາເຖິງປັດຈຸບັນ ການລົງທຶນໄດ້ທັງໝົດ 2.764,1 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 37% ຂອງແຜນ ໃນນັ້ນການລົງທຶນຂອງລັດ796,2 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 39,31% ຂອງແຜນການ ກວມ 28,80%, ການລົງທຶນເອກະຊົນພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດຈຳນວນ 938,4 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 32,76% ຂອງແຜນການ, ກວມ 33,94% ແລະ ການຊ່ວຍເຫຼືອເພື່ອການພັດທະນາຈຳນວນ 152,42 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 34,73% ຂອງແຜນການ ກວມ 5,51% ຂອງທຶນທັງໝົດ ນອກນັ້ນຍັງມີຕະຫຼາດແລກປ່ຽນສິນຄ້າ 32 ແຫ່ງ, ມູນຄ່າສົ່ງອອກສິນຄ້າ 130,95 ລ້ານໂດລາ, ມູນຄ່າການນຳເຂົ້າສິນຄ້າ 261,69ລ້ານໂດລາ, ມູນຄ່າສິນຄ້າຜ່ານແດນ 130,95 ລ້ານໂດລາ, ດຸນການຄ້າ 130,73 ລ້ານໂດລາ, ລະບົບຕາຂ່າຍໄຟຟ້າໄດ້ຂະຫຍາຍໄປສູ່ບັນດາເມືອງກວມ 100% ຂອງແຂວງ, ພື້ນຖານໂຄງລ່າງຄົມມະນາຄົມໄດ້ຮັບການພັດທະນາກວ້າງຂວາງ ໃນແຕ່ລະບ້ານມີເສັ້ນທາງໄປເຖິງ 100% ສາມາດທຽວໄດ້ 2 ລະດູ ກວມ 92,61% ເຄືອຄ່າຍໂທລະຄົມ ກວມເອົາ 99,29% ສິ່ງທີ່ຢັ້ງຢືນຕໍ່ການປະຕິບັດຕາມແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກ-ລັດຖະບານ ໃນການພັດທະນາຊົນນະບົດລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ, ການປະຕິບັດແຜນສ້າງຊົນນະບົດໃໝ່ ແລະ ການສ້າງບ້ານໃຫຍ່ກາຍເປັນສີສັນຕົວເມືອງນ້ອຍ ເຮັດໃຫ້ຊົນນະບົດຫຍັບເຂົ້າໃກ້ກັບຕົວເມືອງ ພ້ອມທັງປະກາດຮັບຢ່າງເປັນທາງການ ຈຳນວນ 4 ບ້ານ ຄື: ບ້ານຜາເມືອງ ເມືອງບໍລິຄັນ, ບ້ານວຽງຄຳ, ບ້ານທົ່ງນາມີ ເມືອງປາກກະດິງ ແລະ ບ້ານຈອມທອງ ເມືອງວຽງທອງ,ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ໄດ້ຫັນເອົາພະນັກງານການນໍາຫຼັກແຫຼ່ງ ແລະ ວິຊາການ ລົງກໍ່ສ້າງຮາກຖານການເມືອງ ພັດທະນາຊົນນະບົດຮອບດ້ານ ໂດຍນຳພາປະຊາຊົນຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຕົວຈິງ, ຈັດສັນພູມລຳເນົາ, ຈັດສັນອາຊີບຄົງທີ່, ໂຮມບ້ານນ້ອຍກະແຈກກະຈາຍຕາມຮ່ອມຫ້ວຍພູເຂົາເຂົ້າເປັນບ້ານໃຫຍ່ຈາກເມື່ອກ່ອນມີ 521 ມາຮອດປັດຈຸບັນມີ 284 ບ້ານ, ມີປະຊາກອນ 325.132 ຄົນຍິງ 161.671ຄົນ, ມີ 58.323ຄົວເຮືອນ ມາຮອດປັດຈຸບັນນີ້ມີຄອບຄົວພົ້ນທຸກແລ້ວ 56,091 ຄອບຄົວ ເທົ່າກັບ 96,13% ແລະ ຍັງມີຄອບຄົວບໍ່ທັນພົ້ນທຸກຈຳນວນ 2.232 ຄອບຄົວ ກວມເອົາ 3,87%,ບ້ານຍັງທຸກຍາກ 22 ບ້ານ ກວມເອົາ 7,74% ຂອງບ້ານທັງໝົດ.
ແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ເປັນແຂວງທີ່ມີທ່າແຮງໃນການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຫຼາຍດ້ານ ໂດຍສະເພາະແມ່ນດ້ານກະສິກຳ, ອຸດສາຫະກຳ ແລະ ການບໍລິການ ເມື່ອເວົ້າເຖິງແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ພາຍຫຼັງໄດ້ຮັບການສ້າງຕັ້ງຂຶ້ນ ໃນວັນທີ 6 ມີນາ 1984 ຄະນະພັກ, ຄະນະປົກຄອງແຂວງ ໄດ້ທຸ່ມເທສະຕິປັນຍາ, ແຮງກາຍ ແລະ ແຮງໃຈເຂົ້າໃນການພັດນາແຂວງ ໄດ້ດີຕະຫຼອດມາ.
ໃນນັ້ນ, ວຽກງານເສດຖະກິດກໍເປັນວຽກໜຶ່ງທີ່ເປັນທ່າແຮງໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາພື້ນຖານໂຄງລ່າງ, ການແກ້ໄຂຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ, ເຮັດໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນໄດ້ຮັບການພັດທະນາ ແລະ ຍົກລະດັບຊີວິດການເປັນຢູ່ນັບມື້ນັບດີຂຶ້ນໄປເລື່ອຍໆ, ຕະຫຼອດຮອດການປົວແປງສົ່ງເສີມວັດທະນະທຳຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊາດ, ຂອງແຂວງໄວ້ໃຫ້ໝັ້ນຄົງ ແລະ ສືບສານກັນມາຈົນເຖິງທຸກວັນນີ້.
40 ປີມານີ້ ການພັດທະນາເສດຖະກິດຂອງແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ໄດ້ເລີ່ມຈາກການທີ່ມີເສດຖະກິດອ່ອນນ້ອຍ ກ້າວເຂົ້າສູ່ເສດຖະກິດທີ່ເຂັ້ມແຂງເທື່ອລະກ້າວ, ໃນເມືອກ່ອນນັ້ນແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ມີພຽງຮ້ານຄ້າສະຫະກອນ ແລະ ຫົວໜ່ວຍການເກັບຊື້ຢູ່ຕາມຕົວເມືອງ ແລະ ຊົນນະບົດທີ່ມີເງື່ອນໄຂໂດຍສະເພາະໃນປີ 1984 ເປັນມື້ເລີ່ມສ້າງຕັ້ງແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ໄດ້ມີສະຫະກອນກະເສດທັງໝົດ 76 ຫົວໜ່ວຍ, ສະຫະກອນຊື້-ຂາຍ 7 ຫົວໜ່ວຍ, ຕະຫຼາດໃນຊົນນະບົດ 7 ແຫ່ງ ຊຶ່ງເປັນການຊື້-ຂາຍແລກປ່ຽນສິນຄ້າກັນເທົ່ານັ້ນ, ພື້ນຖານການຜະລິດກໍມີແຕ່ການຜະລິດກະສິກຳເປັນຕົ້ນຕໍ ໂດຍອີງໃສ່ທຳມະຊາດເປັນຫຼັກ, ມາຮອດປີ 1990 ການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດ ກໍເລີ່ມມີໜໍ່ແໜງ ແຕ່ກໍອາໄສການຜະລິດກະສິກຳແບບທໍາຊາດຍັງກວມ 85% ໃນໄລຍະນີ້ກໍໄດ້ມີການລິເລີ່ມບຸກເບີກເນື້ອທີ່ນາ. ກໍ່ສ້າງຊົນລະປະທານຂະໜາດນ້ອຍ,ສ້າງອ່າງເກັບນໍ້າເພື່ອສະໜອງໃຫ້ແກ່ການປູກພືດຊະນິດຕ່າງໆ, ໃນນັ້ນເນື້ອທີ່ນາທັງໝົດມີ 15.719 ເຮັກຕາ, ຖ້າທຽບໃສ່ ປີ 1984 ເພີ່ມຂຶ້ນ 36,7% ເນື້ອທີ່ໄຮ່ມີ 12.177 ເຮັກຕາ ໄດ້ຫຼຸດລົງ 5,53%, ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນ ກໍໄດ້ຫັນອາຊີບຂອງປະຊາຊົນ ຈາກການເຮັດໄຮ່ລົງມາເຮັດນາ ເພື່ອຫຼຸດຜ່ອນການຈູດໄມ້ທຳລາຍປ່າ ແລະ ປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມໃຫ້ຍືນຍົງ, ດ້ານວຽກງານອຸດສາຫະກໍາ-ຫັດຖະກໍາປຸງແຕ່ງ ມີພຽງເຕົາເຜົາດິນຈີ່ 8 ແຫ່ງ, ໂຮງເລື່ອຍໄມ້ 5 ແຫ່ງ, ໂຮງຊອຍ, ເຟີນີເຈີ 6 ແຫ່ງ ທີ່ເລີ່ມເປັນໜໍ່ແໜງ, ດ້ານການຄ້າ ແລະ ການບໍລິການ, ກໍໄດ້ເລີ່ມຂະຫຍາຍໄປສູ່ຊົນນະບົດ ແລະ ພູດອຍ ຈົນເຮັດໃຫ້ເກີດມີຮ້ານຂາຍຍ່ອຍ ຈຳນວນ 1.007 ຮ້ານ ເຫັນວ່າເພີ່ມຂຶ້ນ 72,19%, ດ້ານການເງິນ ແລະ ກົນໄກຄຸ້ມຄອງເສດຖະກິດໃໝ່, ແຍກສອງພາລະບົດບາດ, ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຄຸ້ມຄອງມະຫາພາກ ແລະ ຈຸລະພາກ, ຄຸ້ມຄອງການເງິນແບບລວມສູນ, ຫັນບັນດາເສດຖະກິດຂອງລັດໄປສູ່ເສດຖະກິດຕະຫຼາດ ແລ້ວກ້າວເຂົ້າສູ່ການເກັບລາຍຮັບບັນລຸ 2.086 ຕື້ກີບ ສ່ວນຫຼາຍໄດ້ມາຈາກການຂາຍໄມ້ເປັນສ່ວນໃຫຍ່ ແຕ່ຍັງບໍ່ແມ່ນເສດຖະກິດທີ່ຜະລິດເປັນສິນຄ້າເພື່ອສົ່ງອອກມາຮອດປີ 2000 ເນື້ອທີ່ນາກໍໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວຂຶ້ນເປັນ 17.771 ເຮັກຕາ, ການຜະລິດກໍໄດ້ຫັນມາຜະລິດແບບເຄິ່ງທຳມະຊາດ ແລະ ວິທະຍາສາດ ເປັນສອງລະດູ ຄື: ນາແຊງ ແລະ ນາປີ, ຜົນການຜະລິດເຂົ້າກໍບັນລຸ 71.020 ໂຕນ ສະເລ່ຍໃສ່ພົນລະເມືອງໄດ້ 400 ກິໂລຕໍ່ຄົນຕໍ່ປີ ເປັນແຂວງທີ່ສາມາດກຸ້ມກິນ, ດ້ານການລ້ຽງສັດກໍໄດ້ເລີ່ມມີໜໍ່ແໜງໃນການລ້ຽງເປັນກຸ່ມເປັນຟາມ, ການຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນ ໄດ້ເອົາໃຈໃສ່ການບໍລິການສອງສົ້ນ ເພື່ອຊຸກຍູ້ການຜະລິດສິນຄ້າ, ເປີດກວ້າງການຊື້-ຂາຍໃນເຂດຊົນນະບົດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ມາຮອດປີ 2005 ການພັດທະນາເສດຖະກິດພາຍໃນແຂວງ ມີບາດກ້າວຂະຫຍາຍຕົວດ້ວຍຈັງຫວະທີ່ດີຕາມລໍາດັບ ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນ ຫຼື GDP ເພີ່ມຂຶ້ນ ໂດຍສະເລ່ຍ 6,7% ຕໍ່ປີ, ສະເລ່ຍລາຍໄດ້ໃສ່ພົນລະເມືອງພາຍໃນແຂວງບັນລຸໄດ້ 305 ໂດລາ, ເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມ, ລະບົບຊົນລະປະທານ, ໄຟຟ້າ, ໂທລະຄົມມະນາຄົມ ກໍໄດ້ມີການຂະຫຍາຍຕົວຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງໃນນັ້ນ, ດ້ານກະສິກຳ ມີເນື້ອທີ່ນາໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນເປັນ 4.093 ເຮັກຕາ, ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນອຸດສາຫະກໍາໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ 18 ເທົ່າຕົວ, ເມື່ອທຽບໃສ່ປີ 1990, ການຈໍລະຈອນສິນຄ້າ ອອກສູ່ຊົນນະບົດໄດ້ກວມເອົາ 90% ພາຍໃນແຂວງ ຈົນເຮັດໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນນັບມື້ນັບດີຂຶ້ນ, ສິນຄ້າຂາອອກໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ 29%, ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນສິນຄ້າຂາເຂົ້າກໍມີໂຕເລກຫຼຸດລົງ ໂດຍສະເລ່ຍ 42%, ຍ້ອນການຜະລິດພາຍໃນເພີ່ມຂຶ້ນ, ການຈັດເກັບລາຍຮັບກໍສາມາດກຸ້ມຕົນເອງ ແລະ ດຸ່ນດ່ຽງໃຫ້ສູນກາງຈຳນວນໜຶ່ງ, ເສັ້ນທາງຄົມມະນາຄົມ ກໍເຂົ້າເຖິງປະຊາຊົນທຸກເມືອງ ກວມເອົາ 80% ພາຍໃນແຂວງ ແລະ ການບໍລິການດ້ານໂທລະຄົມມະນາຄົມ ໄດ້ນໍາໃຊ້ເລກໝາຍໂທລະສັບເຖິງ 1.048 ປະຕູ ເຫັນວ່າການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດ ຂອງແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ໄດ້ມີທ່າກ້າວຂະຫຍາຍຕົວຂຶ້ນທຸກໆປີເລື້ອຍມາ.
ຕະຫຼອດການສ້າງສາພັດທະນາແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ເປັນເວລາ 40 ປີ ກອງປະຊຸມຕີລາຄາການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດມະຕິ VII ຂອງອົງຄະນະພັກແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ກາງສະໄໝ ໃນທ້າຍປີ 2023 ໄດ້ຢັ້ງຢືນວ່າ: ລະດັບການຂະຫຍາຍຕົວທາງດ້ານເສດຖະກິດຂອງແຂວງບໍລິຄຳໄຊຢູ່ໃນລະດັບ 5,27%, ລວມຍອດຜະລິດຕະພັນພາຍໃນຫຼື GDPບັນລຸໄດ້ 11.004 ຕື້ກີບ ທຽບໃສ່ແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມ ຄັ້ງທີI ເພີ່ມຂຶ້ນ 26,4 ເທົ່າ, ລາຍໄດ້ສະເລ່ຍຂອງພົນລະເມືອງແມ່ນ 33 ລ້ານກວ່າກີບ, ໃນນັ້ນ, ຂະແໜງກະສິກຳ ຂະຫຍາຍຕົວ 2,46% ກວມ ເອົາ 32,49 ຂອງ GDP, ຂະແໜງອຸດສາຫະກໍາ-ກໍ່ສ້າງ ມີໂຕເລກທົດຖອຍ -1.10% ກວມເອົາ 42,33% ຂອງ GDP, ຂະແໜງບໍລິການຂະຫຍາຍຕົວ 19,92% ກວມ 25,18% ຂອງ GDP; ການເກັບລາຍຮັບເຂົ້າງົບປະມານທັງໝົດບັນລຸ 1.288,69 ຕື້ກີບ ໃນນັ້ນພູດທ້ອງຖິ່ນບັນລຸ 756,74 ຕື້ກີບ ລື່ນແຜນດັດແກ້ 29,91% ແລະ ທຽບໃສ່ແຜນພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມຄັ້ງທີI ເພີ່ມຂຶ້ນ 15,6 ເທົ່າ ສະເພາະດ້ານກະສິກຳມີເນື້ອທີ່ຜະລິດເຂົ້າ ປະຕິບັດໄດ້ 40.485 ຮຕ, ຜົນຜະລິດບັນລຸ 136.710ໂຕນ, ສະເລ່ຍເຂົ້າກິນໄດ້ 418 ກິໂລ/ຄົນ/ປີ,ເນື້ອທີ່ການຜະລິດພືດເປັນສິນຄ້າ ມີ 37.667 ຮຕຜົນຜະລິດບັນລຸ 544.331 ໂຕນ,ມີມູນຄ່າ 1.410 ຕື້ກີບ,ການຜະລິດສະບຽງອາຫານເພື່ອບໍລິໂພກສາມາດສະເລ່ຍໄດ້ 58,53 ກິໂລ/ຄົນ/ປີ,ດ້ານການຄ້າ ແລະ ການລົງທຶນ, ແຕ່ປີ 2020 ມາເຖິງປັດຈຸບັນ ການລົງທຶນໄດ້ທັງໝົດ 2.764,1 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 37% ຂອງແຜນ ໃນນັ້ນການລົງທຶນຂອງລັດ796,2 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 39,31% ຂອງແຜນການ ກວມ 28,80%, ການລົງທຶນເອກະຊົນພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດຈຳນວນ 938,4 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 32,76% ຂອງແຜນການ, ກວມ 33,94% ແລະ ການຊ່ວຍເຫຼືອເພື່ອການພັດທະນາຈຳນວນ 152,42 ຕື້ກີບ ເທົ່າກັບ 34,73% ຂອງແຜນການ ກວມ 5,51% ຂອງທຶນທັງໝົດ ນອກນັ້ນຍັງມີຕະຫຼາດແລກປ່ຽນສິນຄ້າ 32 ແຫ່ງ, ມູນຄ່າສົ່ງອອກສິນຄ້າ 130,95 ລ້ານໂດລາ, ມູນຄ່າການນຳເຂົ້າສິນຄ້າ 261,69ລ້ານໂດລາ, ມູນຄ່າສິນຄ້າຜ່ານແດນ 130,95 ລ້ານໂດລາ, ດຸນການຄ້າ 130,73 ລ້ານໂດລາ, ລະບົບຕາຂ່າຍໄຟຟ້າໄດ້ຂະຫຍາຍໄປສູ່ບັນດາເມືອງກວມ 100% ຂອງແຂວງ, ພື້ນຖານໂຄງລ່າງຄົມມະນາຄົມໄດ້ຮັບການພັດທະນາກວ້າງຂວາງ ໃນແຕ່ລະບ້ານມີເສັ້ນທາງໄປເຖິງ 100% ສາມາດທຽວໄດ້ 2 ລະດູ ກວມ 92,61% ເຄືອຄ່າຍໂທລະຄົມ ກວມເອົາ 99,29% ສິ່ງທີ່ຢັ້ງຢືນຕໍ່ການປະຕິບັດຕາມແນວທາງນະໂຍບາຍຂອງພັກ-ລັດຖະບານ ໃນການພັດທະນາຊົນນະບົດລຶບລ້າງຄວາມທຸກຍາກ, ການປະຕິບັດແຜນສ້າງຊົນນະບົດໃໝ່ ແລະ ການສ້າງບ້ານໃຫຍ່ກາຍເປັນສີສັນຕົວເມືອງນ້ອຍ ເຮັດໃຫ້ຊົນນະບົດຫຍັບເຂົ້າໃກ້ກັບຕົວເມືອງ ພ້ອມທັງປະກາດຮັບຢ່າງເປັນທາງການ ຈຳນວນ 4 ບ້ານ ຄື: ບ້ານຜາເມືອງ ເມືອງບໍລິຄັນ, ບ້ານວຽງຄຳ, ບ້ານທົ່ງນາມີ ເມືອງປາກກະດິງ ແລະ ບ້ານຈອມທອງ ເມືອງວຽງທອງ,ຄຽງຄູ່ກັນນັ້ນແຂວງບໍລິຄຳໄຊ ໄດ້ຫັນເອົາພະນັກງານການນໍາຫຼັກແຫຼ່ງ ແລະ ວິຊາການ ລົງກໍ່ສ້າງຮາກຖານການເມືອງ ພັດທະນາຊົນນະບົດຮອບດ້ານ ໂດຍນຳພາປະຊາຊົນຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຕົວຈິງ, ຈັດສັນພູມລຳເນົາ, ຈັດສັນອາຊີບຄົງທີ່, ໂຮມບ້ານນ້ອຍກະແຈກກະຈາຍຕາມຮ່ອມຫ້ວຍພູເຂົາເຂົ້າເປັນບ້ານໃຫຍ່ຈາກເມື່ອກ່ອນມີ 521 ມາຮອດປັດຈຸບັນມີ 284 ບ້ານ, ມີປະຊາກອນ 325.132 ຄົນຍິງ 161.671ຄົນ, ມີ 58.323ຄົວເຮືອນ ມາຮອດປັດຈຸບັນນີ້ມີຄອບຄົວພົ້ນທຸກແລ້ວ 56,091 ຄອບຄົວ ເທົ່າກັບ 96,13% ແລະ ຍັງມີຄອບຄົວບໍ່ທັນພົ້ນທຸກຈຳນວນ 2.232 ຄອບຄົວ ກວມເອົາ 3,87%,ບ້ານຍັງທຸກຍາກ 22 ບ້ານ ກວມເອົາ 7,74% ຂອງບ້ານທັງໝົດ.
ຄໍາເຫັນ